Vlinders op de weg

Het is zomer in Siberië. En die is groen, groen, groen. We fietsen kilometers lang door naald- en vooral berkenbossen. De witte stammen van de berken doen soms spookachtig aan. Je kan ver het bos inkijken, er is bijna geen ondergroei. Liever rijd ik met wat uitzicht, en gelukkig wordt het landschap langzamerhand meer open. Graslanden en pas ingezaaide akkers, met daarachter altijd bossen. Er is veel klein leven om ons heen. Zingende vogels, grote bromvliegen die om onze fietsen blijven cirkelen, muggen die om ons heen zwermen en blote stukjes huid aanvallen als we even stilstaan.
En vlinders. Witte vlinders met een zwart Jugendstilmotiefje zwermen met tientallen tegelijk over de bloemen, maar ook over de weg. Soms botst er een tegen mijn pet of mijn wang. Zacht en fladderig voelt dat aan. Een ontbijt op zo’n veldje vol bloemen en vlinders maakt voor mij de jeukende muggenbulten te verdragen. Vanochtend was er een mus die een witte vlinder had gevangen. Nog een hele tijd fladderden de vleugeltjes, terwijl de scherpe mussensnavel het beestje aan stukken scheurde.

Groen is ook de vloer van de kerk, waar we uit belangstelling, en uit beleefdheid even gaan kijken. Het is het feest van de heilige drie-eenheid, de dienst duurt de hele ochtend en de vloer van de kerk is bestrooid met vers gemaaid gras en bloemen. We zien zo’n 50 gelovigen bijeen als we er zijn, maar het is een komen en gaan. De voornamelijk oudere vrouwen dragen een hoofddoek en iedereen bekruist zich voortdurend. Er wordt gezongen door een klein koor en twee priesters verrichten onduidelijke handelingen op en rond het altaar, waarbij kwistig met het wierookvat wordt gezwaaid. De mensen staan en buigen en zingen af en toe mee. Achterin de kerk is een winkeltje in religiosa, en halverwege is een tafel waarop mensen meegebrachte etenswaren – voor de priesters? – neerzetten.

We zijn in deze kerk omdat Hans – het kamperen tussen de muggen zat – in het stadje Bajkalovo een dame aanspreekt met de vraag naar een gastinietsa, een hotel. Dat is er niet, antwoordt zij. Maar ik ben directeur van de muziekschool hier en die staat leeg want het is vakantie. Daar kunnen jullie wel slapen. Ze begint meteen druk te telefoneren. Roept een vriendin op die lerares Engels is, zodat de communicatie verbetert. Vraagt de burgemeester toestemming, die meteen in de auto stapt en ons de weg wijst naar het schoolgebouw, wij fietsen erachter aan.
En ze laat ons door de priester rondleiden in het gehavende kerkgebouw. Sinds 1992 zijn ze de kerk aan het restaureren, maar het schiet niet erg op. We bekijken geblakerde ikonen, die de brand van een eeuw geleden hebben doorstaan (‘een wonder’, zeggen de gelovigen). Veel ikonen zijn door gelovigen thuis bewaard en weer teruggebracht na de val van het communisme.

We fietsen over behoorlijk asfalt, één lange weg van west naar oost. Waar het kan maken we een omweg langs dorpen en over rustiger wegen, want het autoverkeer is behoorlijk drukker geworden sinds Hans hier acht jaar geleden was. De omweg naar Golysjmanovo was een spannende. Zo’n 25 km onverharde weg, waarvan de laatste helft een karrespoor vol kuilen en bulten, deels overwoekerd. Mooi gelegen tussen weide- en moerasland. Als we pauzeren op onze wiebelstoeltjes, trekt in de verte een cowboy op z’n paard voorbij met een kleine kudde koeien en schapen. Het knallen van de zweep klinkt als geweerschoten. Verder is er geen huis en geen mens te zien.
Ik geniet, mijn zwaar bepakte fiets kan dit terrein dankzij de dikke banden en mijn gespierde kuiten makkelijk aan. Hans vindt het minder. Een onbekend vliegbeest heeft hem in zijn enkel gestoken. Die wordt rood en zwelt op. Als we de bewoonde wereld bereiken, zoeken we een hotel. Voeten in een teiltje koud water, met de muziek van een bruiloft op de achtergrond. Laten we hier maar een rustdagje houden.